نمونه سوال درس چهاردهم مطالعات

1. چرا سلجوقیان در میان سه سلسله ترک تبار از اهمیت بیشتری برخوردار بودند؟

سلجوقیان هم به سبب تأثیری که در تحولات ایران و سایر سرزمین های اسلامی و هم به سبب وسعت قلمروشان، اهمیت بیشتری داشتند.
2. سلجوقیان تشکیلات حکومت خود را چگونه پایه گذاری کردند؟

سلجوقیان تشکیلات اداری و حکومتی خود را بر اساس تشکیلاتی که از سامانیان و غزنویان به جای مانده بود، پایه گذاری کردند. البته تشکیلات آن دوره ها نیز بر گرفته از نظام اداری و حکومتی ایران باستان بود و در هر دوره تغییراتی نیز در آن پدید می‌آمد.
3. در دوره سلجوقیان سلاطین برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود چه می کردند؟

سعی می کردند خود را مطیع و پشتیبان دستگاه خلافت نشان دهند.

4. سلاطین در دوره سلجوقیان چگونه بر مردم حکومت می کردند؟

با ظلم و خود کامگی حکومت می کردند و منتقدان و مخالفان خود را به سختی مجازات می کردند. سلاطین زندگی پر تجملی داشتند و صاحب املاک و ثروت زیادی بودند.
5. حکومت سلجوقی قدرت و عظمت خود را چگونه به دست آورده بود؟

با سیاست و کفایت وزیران ایرانی به دست آورده بود.
6. چرا سلجوقیان ناگزیر بودند برای اداره قلمرو خود از وزیران ایرانی استفاده کنند؟

سلجوقیان مردمانی گله دار و بیابان گرد بودند که با زور شمشیر، امور سیاسی و نظامی را در اختیار گرفتند، آنها از شهرنشینی و کشورداری بی خبر بودند و برای اداره قلمرو پهناور خود ناگزیر شدند از وزیران ایرانی استفاده کنند.
7. عمیدالملک کُندری که بود؟

وزیر سلطان طُغرِل بود که نقشی موثر در موفقیت های او داشت.
8. خواجه نظام الملک که بود؟

وزیر آلب ارسلان و ملکشاه بود، او چنان قدرت و نفوذی داشت که کمتر کاری بدون صلاحدید و مشورت او انجام می گرفت.
9. در دوره سلجوقیان وزیران ایرانی چه نقشی در اداره امپراتوری سلجوقی داشتند؟

در نتیجه تدبیر و مدیریت این وزیران، اوضاع اقتصادی و فرهنگی بهتر شد و کشاورزی، بازرگانی،صنعت، هنر و معماری رشد زیادی کرد.
10. یکی از وظایف مهم وزیران در دوره سلجوقی را بنویسید.

تنظیم رابطه‌ی سلطان با خلیفه و دیگر فرمانروایان
11. دوره سلجوقیان از چه نظر در تاریخ ایران از دوره های برجسته محسوب می‌شود؟

از نظر گسترش دانش و هنر و ادب.
12. چرا مدارس نظامیه به این نام معروف شدند؟ و این مدارس در کدام شهرها بنا شدند؟

خواجه نظام الملک مدارسی در شهرهای مختلف بنیان گذاشت که همگی آنها نظامیه خوانده می شدند و مهم ترین آنها نظامیه های نیشابور، اصفهان و بغداد بودند.
13. مدارس نظامیه چه ویژگی هایی داشتند؟

در مدارس نظامیه به مدرسان، مدیران و کارکنان نظامیه ها، حقوق پرداخت می شد. این مدارس مقررات خاصی داشتند و استادان و ا شگردان با دقت خاصی گزینش می شدند و رقابت شدیدی برای رسیدن به مقام استادی در این مدارس وجود داشت.
14. چه عاملی موجب رواج زبان فارسی در هندوستان شد؟

لشکرکشی های محمود غزنوی و جانشینانش به هندوستان، موجب زبان فارسی در زبان فارسی در آن دیار شد.
15. در ابتدای دوره سلجوقی، نامه ها و فرمان های حکومتی به چه زبانی بود؟

نامه ها و فرمان های حکومتی و دفترهای دیوانی از عربی به فارسی تغییر کرد. به دنبال آن تعداد بیشتری از مورخان و دانشمندان علاقه مند به نوشتن کتاب های خود به زبان فارسی شدند.
16. چرا در دوره سلجوقی شهر و شهرنشینی گسترش یافت؟

به سبب آرامش و رونق بازرگانی.
17. پایتخت های سلجوقیان را نام ببرید؟

ری، نیشابور و اصفهان که پایتخت های سلجوقیان بودند از شهرهای آباد آن دوره محسوب می شدند.
18. در دوره سلجوقی ایرانیان چه ابتکار خاصی در ساختن مساجد به کار می بردند؟

درساختن مساجد ایرانی ابتکار خاصی به کار رفت و حیاط و چهار ایوان اطراف آن معمول گردید. در ساختن انواع گنبدها، برج ها و مناره ها، کاروانسراها و مدارس نیز الگوهای جدیدی در معماری به کار گرفته شد.
19. نمونه هایی از جلوه های مهم هنر دوره سلجوقی را بنویسید؟

ساختن ظروف سفالین لعاب دار و بدون لعاب و ظروف زرین فام یا طلایی که با نقش و نگار های مختلف تزئین شده از جلوه های مهم هنر دوره سلجوقی بود.
20. کدام یک از هنرهای ایرانی در دوره سلجوقی گسترش یافت؟

فلز کاری، خوشنویسی، تذهیب و ساختن جلد کتاب از چرم و
نقش انداختن بر روی آن نیز گسترش یافته بود.
*- در رأس حکومت سلجوقی ............... قرار داشت. (سلطان)
*- از مهم‌ترین مقام‌های که در عهد سلجوقیان وجود داشت، مقام ............... بود. (وزارت)
*- عالم بزرگ ایرانی به نام ............... از استاداننظامیه بود. (امام محمد غزالی)
*- شاعر معروف ایرانی به نام ............... از دانش آموختگان مدارس نظامیه بود. (سعدی)
*- بزرگ ترین مرکز علمی، ادبی و مذهبی در دوره سلجوقی ............... بود. (خراسان)
*- در قرن پنجم و ششم هجری، زبان ............... که زبان ............... بود نیز در ایران رواج پیدا کرد. (ترکی – فرمانروایان)
*- در قرن پنجم تا هفتم هجری، آجر کاری و ............... در بناها به اوج زیبایی و شکوفایی رسید. (کاشی کاری)
*- از ابتکارات مهم معماران ایرانی ............... برای تزئین بناها بود. (کاشی کاری)